Tiêm HPV là giải pháp giúp phòng ngừa ung thư cổ tử cung, mụn cóc sinh dục và nhiều vấn đề sức khỏe do virus Human Papillomavirus (HPV) gây ra. Vậy tiêm phòng HPV có tác dụng gì? Nên tiêm HPV mấy mũi? Hãy cùng giải đáp qua bài viết của Diag.
Có nên tiêm HPV cho nam không?
CÓ. Theo CDC, 91% nam giới sẽ bị nhiễm bệnh tại một số thời điểm nhất định nào đó trong đời nếu có hoạt động tình dục. Tiêm vắc xin cho nam giúp phòng bệnh do nhiễm virus HPV, ngăn ngừa các loại ung thư liên quan đến HPV, như ung thư dương vật, ung thư hậu môn, ung thư họng,… Việc tiêm phòng còn giúp nam giới giảm nguy cơ lây nhiễm cho đối tác.
Tiêm HPV là giải pháp phòng tránh nhiễm và bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nguy hiểm do nhiễm virus HPV gây ra. Mỗi người, không phân biệt giới tính, nên tiêm phòng trong độ tuổi từ đủ 9 tuổi để đạt kết quả tốt nhất. Mỗi độ tuổi sẽ có liệu trình tiêm phòng khác nhau, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và có sự lựa chọn phù hợp.
Xem thêm: Tiêm HPV trong bao lâu?
Thống kê cho thấy tỷ lệ mắc các bệnh do HPV đang tăng cao ở trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Chuyên gia khuyến cáo mỗi người cần chủ động tiêm vắc xin HPV đầy đủ và đúng lịch để bảo vệ trước các tuýp HPV gây các bệnh lý nghiêm trọng ở cả nam và nữ. Vậy tiêm HPV có tác dụng gì? Khi nào nên tiêm HPV để đạt được hiệu quả phòng bệnh tối ưu nhất?
Bài viết được tư vấn bởi BS Huỳnh Trần An Khương – Quản lý Y khoa vùng 2 Hồ Chí MInh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Tiêm HPV là hoạt động tiêm vào cơ thể một loại vắc xin nhằm kích thích hệ thống miễn dịch sản sinh kháng thể đặc hiệu để chống lại một số chủng HPV gây ra các bệnh lý như mụn cóc sinh dục và ung thư nguy hiểm ở cả hai giới như ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư hầu họng, ung thư hậu môn gây ra cho cả hai giới nam và nữ. Hiện nay, có 2 loại vắc xin HPV được cấp phép lưu hành và sử dụng rộng rãi tại Việt Nam là vắc xin Gardasil 9 (Mỹ) phòng 9 chủng virus HPV và Gardasil (Mỹ) phòng 4 chủng virus HPV.
Trước tiên cần nhấn mạnh HPV RẤT NGUY HIỂM! Các nhà khoa học đã tìm thấy có hơn 200 tuýp HPV có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể. Trong đó có khoảng 40 tuýp có thể gây ra các bệnh lý liên quan đến đường sinh dục, được chia thành nhóm “nguy cơ thấp” và nhóm “nguy cơ cao” đối với nhóm có khả năng gây ung thư.
Sau khi nhiễm HPV, có khoảng 80% người nhiễm HPV là tạm thời, các triệu chứng bệnh thoáng qua và có thể tự đào thải sau 6-24 tháng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người nhiễm HPV không thể tự đào thải virus ra khỏi cơ thể mà ủ bệnh và tiến triển thành mụn cóc sinh dục hoặc các bệnh ung thư nguy hiểm. Người suy giảm hệ miễn dịch, người ghép cấy tạng, có bệnh lý nền… có khả năng đào thải virus thấp hơn các đối tượng khác.
Các nhà khoa học cũng phát hiện nam giới có tỷ lệ tự đào thải virus HPV ra khỏi cơ thể thấp hơn 26% so với nữ giới. Do đó, độ lưu hành HPV ở đường sinh dục của nam cao hơn nữ ở hầu hết các lứa tuổi. Theo thống kê của CDC Hoa Kỳ, HPV gây ra 99% trường hợp ung thư cổ tử cung, hơn 90% trường hợp mụn cóc sinh dục, 90% trường hợp ung thư hậu môn, 65% trường hợp ung thư âm đạo, 50% trường hợp ung thư âm hộ và 45-90% trường hợp ung thư vòm họng. (1)
Trong đó, ung thư cổ tử cung là bệnh lý ung thư ác tính đặc biệt nguy hiểm khi có dấu hiệu gia tăng nhanh và ngày càng trẻ hóa. HPV không bị đào thải sẽ âm thầm tiến triển trong khoảng 10-20 năm và không xuất hiện triệu chứng đặc hiệu. Cho đến khi phát hiện thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, khối u lớn, xâm lấn các cơ quan xung quanh khiến việc điều trị trở nên khó khăn. Thống kê cho thấy trước đây hầu hết các trường hợp mắc ung thư cổ tử cung đều ghi nhận ở độ tuổi 40 – 50 tuổi thì hiện nay độ tuổi ghi nhận ngày càng trẻ hóa từ 35 – 55 tuổi.
Ngoài ra, nam giới cũng là nhóm đối tượng chịu gánh nặng nặng nề do HPV gây ra. Theo WHO, cứ 3 nam giới trên 15 tuổi thì có 1 người nhiễm ít nhất 1 chủng HPV và và cứ 5 người thì có 1 người nhiễm một hoặc nhiều chủng HPV. Trong khi đó, nam giới có tỷ lệ thải loại HPV thấp hơn 26% so với nữ giới, đồng nghĩa với việc một khi đã nhiễm nam giới có khả năng sống chung với HPV suốt đời, lâu dần tăng sinh, thay đổi cấu trúc tế bào dẫn đến các bệnh ung thư nguy hiểm.
Lý giải vấn đề này, chuyên gia cho biết HPV rất khó kiểm soát bởi đường lây nhiễm rất đa dạng. Không chỉ riêng đường tình dục, HPV còn lây nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp tay với bộ phận sinh dục, dùng chung khăn tắm, đồ lót, thăm khám nam,phụ khoa hoặc nạo phá thai ở cơ sở không đảm bảo dụng cụ tiệt trùng, lây từ mẹ sang con… Thậm chí nguy cơ lây nhiễm còn tăng cao ở những người có đời sống tình dục không lành mạnh, nhiều bạn tình, áp dụng nhiều cách thức quan hệ khác nhau nhưng không sử dụng biện pháp an toàn.
Chính vì vậy, các chuyên gia y tế khuyến cáo cần chủ động tiêm HPV đầy đủ và đúng lịch cho nam và nữ giới trong độ tuổi từ 9-45, bất kể đã quan hệ tình dục, lập gia đình hay từng quan hệ tình dục hay chưa để ngăn chặn ung thư cổ tử cung và các bệnh do HPV gây ra. Theo số liệu được công bố vào tháng 8/2023 của CDC Hoa Kỳ, kể từ khi chính thức triển khai tiêm HPV vào năm 2006, tỷ lệ trẻ em gái mắc các chủng HPV gây ung thư và mụn cóc sinh dục giảm 88% và ở phụ nữ trẻ giảm 81%. Trong số những phụ nữ được tiêm chủng, tỷ lệ tiền ung thư cổ tử cung (các tế bào bất thường trên cổ tử cung có thể dẫn đến ung thư) do các loại HPV thường liên quan đến ung thư cổ tử cung gây ra đã giảm 40%.
Vaccine Gardasil 4 và Gardasil 9
Gardasil do tập đoàn dược và chế phẩm sinh học hàng đầu thế giới Merck Sharp & Dohme (MSD – MỸ) sản xuất. Loại này có hai phiên bản gồm Gardasil 4 và Gardasil 9. Trong đó, Gardasil 4 có khả năng kháng lại 4 chủng virus gồm 6, 11, 16 và 18. Gardasil 9 có thể kháng lại 9 loại HPV gồm 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58.
Đây là loại vắc xin HPV có thể được sử dụng cho cả nam giới và nữ giới nhằm phòng bệnh mụn cóc sinh dục, ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn,…Gardasil 4 được chỉ định cho người từ 9 – 25 tuổi, Gardasil 9 có thể tiêm cho người từ 9 – 45 tuổi.
Xem thêm: Nên tiêm HPV 4 chủng hay 9 chủng?
Tiêm ngừa HPV có an toàn không?
Vắc xin HPV RẤT AN TOÀN! Trước khi được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Hoa Kỳ phê duyệt và cấp phép sử dụng, vắc xin HPV phải trải qua nhiều giai đoạn thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt trên nhiều đối tượng để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả bảo vệ. Kể cả sau khi được cấp phép, CDC và FDA tiếp tục theo dõi mọi vấn đề hiếm gặp hoặc mới xảy ra sau khi tiêm vắc xin thông qua 3 hệ thống để giám sát độ an toàn của vắc xin:
Do đó, tất cả các giới trong độ tuổi 9-45 tuổi nên chủ động tiêm HPV để đảm bảo được bảo vệ trước khi phơi nhiễm loại virus đặc biệt nguy hiểm này.
Vắc xin HPV hoạt động như thế nào?
Vắc xin HPV là loại vắc xin được sản xuất theo công nghệ DNA tái tổ hợp. Cơ chế phòng bệnh của vắc xin HPV giống như các loại vắc xin khác đó là “bắt chước” quá trình gây bệnh tự nhiên của virus HPV nhằm giúp cơ thể chống lại căn bệnh đó khi có sự xâm nhập của virus trong tương lai. Cụ thể, khi được đưa vào cơ thể, vắc xin kích thích hệ thống miễn dịch sản xuất kháng thể để chủ động tấn công hay tiêu diệt virus HPV và ngăn chặn nó lây nhiễm sang các tế bào khỏe mạnh khác.
Các vắc xin HPV hiện nay được sản xuất dựa trên các vi sinh vật có cấu trúc giống virus (Virus-like particles, VLPs) được hình thành bởi các thành phần bề mặt của HPV. Các VLP không lây nhiễm vì thiếu ADN của virus. Tuy nhiên, chúng gần giống với virus tự nhiên và các kháng thể chống lại VLP cũng có hoạt động chống lại virus tự nhiên. Các VLP tạo được mức độ sản xuất kháng thể cao trong cơ thể, nên vắc xin HPV có hiệu quả cao.
Cần lưu ý, các loại vắc xin HPV chỉ dùng để dự phòng, không có tác dụng điều trị. Do đó, vắc xin HPV không chỉ định để điều trị ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo và hậu môn, tổn thương loạn sản cổ tử cung, âm hộ, âm đạo và hậu môn hoặc mụn cóc sinh dục mức độ cao,… không ngăn ngừa các tổn thương do tuýp HPV có trong vắc xin ở những người bị nhiễm tuýp HPV đó tại thời điểm tiêm chủng.
Vắc xin HPV đã được chứng minh tính an toàn và hiệu quả cao trong việc bảo vệ trẻ em, phụ nữ và nam giới tránh khỏi những căn bệnh liên quan đến virus HPV. Đặc biệt, vắc xin HPV đã được trải qua các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng cũng như thực tế ở nhiều nước trên Thế giới để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả sinh miễn dịch. Do đó, tất cả các giới trong độ tuổi 9-45 tuổi nên tiêm loại vắc xin này để đảm bảo rằng trẻ được bảo vệ trước khi phơi nhiễm loại virus này.
Đã bị nhiễm HPV có nên tiêm vắc xin không?
CÓ! HPV (Human Papilloma Virus) là một loại virus gây u nhú ở người với hơn 200 tuýp HPV. Trong đó có khoảng 40 tuýp có thể gây ra các bệnh lý liên quan đến đường sinh dục, được chia thành nhóm “nguy cơ thấp” và nhóm “nguy cơ cao” đối với khả năng gây ung thư. Chuyên gia cho biết nếu đã nhiễm HPV thì vẫn có nguy cơ nhiễm các tuýp HPV còn lại, bởi không có khả năng một người nhiễm hết tất cả các tuýp của HPV. Do vậy, nếu một người đã nhiễm HPV thì vẫn nên tiêm ngừa để được bảo vệ trước nguy cơ nhiễm các tuýp còn lại.
